Voor iedereen die nog in lockdown zit of (binnenkort) weer komt.
De aanhoudende corona-ellende maakt ons allemaal moedeloos. Nou, bijna allemaal. Ik, nota bene zzp’er in de cultuursector, heb nergens last van.
De pandemie, met bijbehorende lockdowns, doorsta ik simpel, eenvoudig en moeiteloos met het troostende feit:
Ik heb de middelbare school overleefd, dan zal dit ook wel lukken
De middelbare school was de meest afschuwelijke tijd van mijn leven. Het vlees geworden vage vuur.
Ik was in groep 8 een gangmaker, een vrolijk, betrokken, nadrukkelijk aanwezig kind. Ik denk niet dat het zelfvertrouwen was, daar was ik te naïef voor. Ik was gewoon.
Tot die gruwelijk maandagochtend, 27 augustus 2001, mijn eerste middelbare schooldag.
Ik stapte de aula binnen en alles in mij blokkeerde. Zoveel onbekende kinderen. Zo een groot gebouw. Ik kan, durf en wil dit niet. Een dikke deur in mij sloot zich en creëerde een afstand tussen mij en de wereld. Een keiharde lockdown. Vier gitzwarte VMBO jaren leefde ik van binnen.
Maar nu kom ik als ervaringsdeskundige deze ‘rare tijd’ fluitend door, dat gun ik jou ook! Daarom deel ik niets liever dan mijn lessen die ik destijds leerde.
Vijf lessen van de middelbare school die van je lockdown een appeltje-eitje maken
Ga in gedachten terug naar je middelbare school.
Sleep jezelf, met die zware rugzak zinloze kennis, door de grauwe gangen naar de meest benauwde lokalen met kille tl-verlichting in het systeemplafond, vochtige vensterbanken en condens tussen het dubbelglas.
Les 1: Accepteer je lot
Frodo ontkwam er niet aan om die verdomde ring naar Mordor te slepen.
Harry Potter kan niet leven zolang Voldemort bestaat.
Mozes dwaalde 40 jaar door de woestijn en een kind moet naar de middelbare school.
Het is weerzinwekkend, maar je ontloopt het noodlot niet. Beter ga je er dwars door heen.
Verzetten tegen covid is zinloos. Covid-19 maakt kwetsbare mensen dood en dat willen we niet, dus is er een lockdown. Als je het accepteert ontstaat er meer ruimte om andere dingen te zien. Zo kwam ik de lessen economie goed door omdat ik achter een meisje met prachtig golvend haar zat. Geen idee wat het verschil is tussen netto en bruto, maar zij was blond. Nu staar ik met dezelfde verwondering naar de klimop in mijn smalle geveltuintje: het groeit echt super snel. Bizar. En zo vliegt de dag voorbij.
Ik omarmde het concept middelbaar onderwijs en tegelijkertijd hield ik een bepaalde afstand.
Nu weer: ik ben geen lockdown, ik ervaar een lockdown.
Les 2: Verwacht niks van het leven
Conciërge Van Dijk (met slepend linkerbeen en al) hinkte elke ochtend tijdens het eerste lesuur een rondje door de fietsenstalling en zette alle fout gestalde fietsen vast – voor een week!- met een kettingslot. Ondanks mijn minimale opleidingsniveau en marginale wereldwijsheid vond ik dit destijds al buitengewoon zielig.
Niet voor ons leerlingen, maar voor Van Dijk. Dat dit je leven is. Ongekend treurig en troosteloos. Waarom de lockdown mij amper raakt is omdat ik sinds dit moment geen verwachtingen meer heb van het leven. De mens is een machteloos soort op een ongepolijste planeet. En in dit licht vind ik eigenlijk dat we het met elkaar echt supergoed doen. Er is zoveel chaos, onzekerheid en bestuurlijk onvermogen dat die acht avondklokrellen gigantisch mee vallen. Dat ik zo positief ben is omdat ik er geen enkele verwachting had.
Daar bovenop komt nog eens dat ik sinds de middelbare elke avond naar bed ga met de feestelijke gedachte: ‘wat een gruwelijke dag, maar ik ben in elk geval geen manke conciërge op een vmbo school’. En dat brengt ons bij les 3.
Les 3: Tel je zegeningen
Drie maanden een tussenuur op maandag omdat de docent aardrijkskunde door zijn zolder is gezakt en al zijn ribben heeft gebroken? Hoera! Dank u lieve Heer!
Waar Melissa begon te klagen: “wij hebben altijd tussenuren. Klas 3b nooit! Kei oneerlijk”
dacht ik: “wat een genot dat ik drie maanden niet naar meneer Geerts hoef te luisteren” (die maar aan Jeffrey blijft uitleggen dat ‘het de aarde is die draait en niet de zon’). De lockdown kent zegeningen te over. Ik had anders nooit een tuinhuisje gebouwd. Niemand van wie ik ken die ziek was heeft “long COVID”. En: ik houd na de lockdown een kleiner clubje vrienden over omdat ik verplichte contacten kwijt ben. Kan het mooier?
Les 4: Ga fantaseren
Ik wilde graag dingen met meisjes doen. Het gebeurde niet. Ik wilde ook de klas laten winnen op het voetbaltoernooi. Ik mocht niet meedoen. Ik had ook wel naar het schuurfeest van Danique gewild, maar hoorde er pas over na afloop.
Dus fantaseerde ik maar dat ik chicks en goals scoorde. Ik dagdroomde mezelf vier jaar lang door de lesuren en pauzes heen.
Het heden werd behapbaar omdat ik mezelf eruit fantaseerde en wist dat mijn leven pas ná het VMBO zou beginnen.
Met fantasie ontwikkelde ik een gevoel van ruimte, vrijheid en perspectief in mijzelf. Ga dagdromen.
Les 5: Er is geen beter
Als je je in de derde klas van de middelbare school gaat oriënteren op vervolgonderwijs (of ja moet oriënteren, niemand doet dat uit zichzelf natuurlijk) komt de waarheid langzaam binnen gesijpeld. Een diploma is geen einde, maar de aftrap voor meer onderwijs.
Het is een verdrietige conclusie, maar er bestaat niet iets als een eindstreep.
Corona gaat niet voorbij. En stel dat corona wél voorbij gaat: veel beslommeringen van nu blijven hetzelfde. Net als met vakantie… ‘er even tussen uit’ heeft nog nooit een probleem opgelost. Welke leegte, welke pijn, welk gemis wordt met het einde van de crisis werkelijk ingelost?
Tot slot
Wat ik je zeggen wil: als buiten alles dicht is, ga van binnen open.
Als alles stil staat, kom zelf in beweging.
Perspectief zit in jezelf.
En zo heb ik met terugwerkende kracht toch heel veel gehad aan de middelbare school. Krijgt die geflipte wiskundeleraar, die altijd zei: “Nu denk je waarom? Maar later ben je dankbaar dat je dit hebt geleerd” – toch nog gelijk.
